Hành vi quấy rối tình dục có thể kỷ luật sa thải

Nội dung câu hỏi:

Hành vi quấy rối tình dục đâu đó vẫn xảy ra, không chỉ nơi công cộng, nơi công sở và những nơi làm việc khác. Hành vi đó ảnh hưởng đến tâm lý cũng như hiệu quả công việc của người lao động. Trên thực tế có một số hành vi từ người khác giới khiến chị em bất an nhưng họ lại cho việc đó như là bình thường. Đề nghị cho biết những hành vi được coi là quấy rối tình dục và pháp luật lao động có quy định thế nào để xử lý nghiêm việc này?

(Câu hỏi của bạn Tuyết Lan)

Nội dung tư vấn:

Được quy định tại Bộ luật Lao động và Nghị định số 145/2020/NĐ-CP, quấy rối tình dục tại nơi làm việc là hành vi có tính chất tình dục của bất kỳ người nào đối với người khác tại nơi làm việc mà không được người đó mong muốn hoặc chấp nhận. Quấy rối tình dục có thể xảy ra dưới dạng trao đổi như đề nghị, yêu cầu, gợi ý, đe dọa, ép buộc đổi quan hệ tình dục lấy bất kỳ lợi ích nào liên quan đến công việc; hoặc những hành vi có tính chất tình dục không nhằm mục đích trao đổi, nhưng khiến môi trường làm việc trở nên khó chịu và bất an, gây tổn hại về thể chất, tinh thần, hiệu quả công việc và cuộc sống của người bị quấy rối.

Quấy rối tình dục tại nơi làm việc bao gồm: a) Hành vi mang tính thể chất gồm hành động, cử chỉ, tiếp xúc, tác động vào cơ thể mang tính tình dục hoặc gợi ý tình dục; b) Quấy rối tình dục bằng lời nói gồm lời nói trực tiếp, qua điện thoại hoặc qua phương tiện điện tử có nội dung tình dục hoặc có ngụ ý tình dục; c) Quấy rối tình dục phi lời nói gồm ngôn ngữ cơ thể; trưng bày, miêu tả tài liệu trực quan về tình dục hoặc liên quan đến hoạt động tình dục trực tiếp hoặc qua phương tiện điện tử.

Bộ luật Lao động hiện hành (ban hành năm 2019) đã có nhiều điều luật đề cập đến hành vi quấy rối tình dục, như: Trong các điều cấm trong lĩnh vực lao động có điều cấm quấy rối tình dục tại nơi làm việc; trong nội quy lao động có nội dung phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc và việc xử lý hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc; nghiêm cấm người sử dụng lao động ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động, dùng vũ lực đối với lao động là người giúp việc gia đình. Với việc áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải, tại khoản 2 Điều 125 của Bộ luật Lao động quy định cho trường hợp bị sa thải: “Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động”.

Nghị định nói trên của Chính phủ cũng đòi hỏi người sử dụng lao động đưa vào nội quy lao động các nội dung cơ bản như: a) Nghiêm cấm hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc; b) Quy định chi tiết, cụ thể về các hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc phù hợp với tính chất, đặc điểm của công việc và nơi làm việc; c) Trách nhiệm, thời hạn, trình tự, thủ tục xử lý nội bộ đối với hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc, bao gồm cả trách nhiệm, thời hạn, trình tự, thủ tục khiếu nại, tố cáo, giải quyết khiếu nại, tố cáo và các quy định có liên quan; d) Hình thức xử lý kỷ luật lao động đối với người thực hiện hành vi quấy rối tình dục hoặc người tố cáo sai sự thật tương ứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm; đ) Bồi thường thiệt hại cho nạn nhân và các biện pháp khắc phục hậu quả.

Người sử dụng lao động có nghĩa vụ: Thực hiện và giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc; tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật và quy định về phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc cho người lao động; khi xuất hiện khiếu nại, tố cáo về hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc, người sử dụng lao động phải kịp thời ngăn chặn, xử lý và có biện pháp bảo vệ bí mật, danh dự, uy tín, nhân phẩm, an toàn cho nạn nhân bị quấy rối tình dục, người khiếu nại, tố cáo và người bị khiếu nại, bị tố cáo.

Hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động bị xem xét xử lý kỷ luật sa thải là trường hợp được bổ sung mới vào Bộ luật ban hành năm 2019.

Luật sư Nguyễn Thiện Hùng